വണ്ടിലേലം

പണ്ടുകാലത്ത് പല നാടുകളിലും അടിമകളെ ചന്തയില്‍ ലേലം വിളിച്ച് വില്‍ക്കാറുണ്ടായിരുന്നു എന്ന് ചരിത്രം പഠിച്ചവര്‍ക്കറിയാമല്ലോ. അതിന്റെ ആധുനിക രൂപമാണെന്നു തോന്നുന്നു ഇക്കഴിഞ്ഞ ദിവസം നമ്മുടെ നാട്ടില്‍ നടന്ന “ഐ.പി.എല്‍ ലേലം അഥവാ “ഇന്ത്യന്‍ പണക്കൊഴുപ്പ് ലീഗ്” ലേലം. അതെന്തോ ആകട്ടെ നമ്മുടെ നാട്ടില്‍ പലയിനം ലേലങ്ങള്‍ കാലാകാലമായി നടപ്പുണ്ട്. ചിട്ടി ലേലം, ടെന്‍ഡര്‍ ലേലം അങ്ങനെയുള്ള വലിയ കേസുകെട്ടൊക്കെ ഒഴിവാക്കിയാല്‍ നാട്ടിന്‍ പുറത്ത് കാവുകളിലും മറ്റും നടപ്പുള്ള ഒരു ലേലമുണ്ട്. പണ്ട് ഞങ്ങളുടെ നാട്ടില്‍ വന്ന ഒരു സൈക്കിള്‍ യജ്ഞക്കാരാണ് ആ ലേലം ഇന്‍‌ട്രൊഡ്യൂസ് ചെയ്തത്. സംഗതി സിമ്പിള്‍. മുട്ട, വാഴക്കുല, കോഴി തുടങ്ങിയവ പോലുള്ള ഒരിനം ലേലത്തിനു വെയ്ക്കും.  ഒരു രൂപയിലാണ് ആരംഭം. ആര്‍ക്കു വേണമെങ്കിലും എത്ര തുകവേണമെങ്കിലും കൂട്ടിവിളിയ്ക്കാം. കൂട്ടിവിളിയ്ക്കുന്ന കാശ് കൈയോടെ ലേല കളത്തിലിടണം. അങ്ങനെ വിളിച്ച് വിളിച്ച്, അവസാനം വിളിച്ചുനിര്‍ത്തിയ ആള്‍ക്ക് സാധനം കിട്ടും. ഒരു മുട്ട ചിലപ്പോള്‍ നൂറോ നൂറ്റന്‍പതോ രൂപയ്ക്കാവും ലേലത്തില്‍ പോകുക. അത്താഴപ്പട്ടിണിക്കാരായ യജ്ഞക്കാര്‍ക്ക് ഒരു സഹായം എന്ന നിലയില്‍ പലര്‍ വാശിയ്ക്ക് വിളിയ്ക്കുന്നതിനാലാണ് ഇത്രയും തുക ആകുന്നത്. ഒരു രസം എന്നതില്‍ കവിഞ്ഞ ഗൌരവം ഒന്നും ഇതിനില്ല. ഞങ്ങളൊക്കെ അന്ന് പത്തും പതിനഞ്ചും രൂപവരെ വിളിച്ചു കളയും. അതിനപ്പുറം ഇല്ല.പിന്നീട് കാവിലെ ഉത്സവത്തിനു ഫണ്ടുണ്ടാക്കാനും ഈ പരിപാടി നടത്താറുണ്ടായിരുന്നു.

വേറൊരു ടൈപ്പ് ലേലം ഉണ്ട്. “വണ്ടിലേലം”. ഞാനും ഒരിയ്ക്കല്‍ “വണ്ടി ലേല“ത്തില്‍ പങ്കെടുത്തു. കണ്ണൂര് പഠിയ്ക്കുന്ന കാലത്താണത്. അന്നൊക്കെ കഷ്ടിച്ച് വണ്ടിക്കൂലിയ്ക്കുള്ള കാശുമായാണ് പോകുന്നത്.  അങ്ങനെയുള്ള ഞാന്‍ എങ്ങനെയാണ് “വണ്ടിലേല“ത്തില്‍ പങ്കെടുത്തതെന്നാണോ? കേട്ടുകൊള്ളു.

സ്ഥലം തളിപ്പറമ്പ് ബസ് സ്റ്റാന്‍ഡ്. സമയം ആറുമണിയോളമായി. ഞാനും കൂടെ പഠിയ്ക്കുന്ന സുഹൃത്തും ഒഴിഞ്ഞുകിട്ടിയ ഒരു സീറ്റിലിരിയ്ക്കുന്നു. വിദ്യാര്‍ത്ഥികളായ ഞങ്ങള്‍ക്ക് അപൂര്‍വമായേ സീറ്റു കിട്ടാറുള്ളു.  സീറ്റിലാകെ ആളുണ്ട്. അപ്പോഴാണ്  ചപ്രശ മുടിയുള്ള ഒരു തടിയന്‍ ബസിലേയ്ക്ക് കയറി വന്നത്. ബസിന്റെ മധ്യഭാഗത്ത് നിന്ന് അയാള്‍ കണ്ഠശുദ്ധി വരുത്തിയിട്ട് ഇപ്രകാരം പ്രഭാഷിച്ചു:

“ബസിലിരിയ്ക്കുന്ന മാന്യ യാത്രക്കാരെ. ഞാനിവിടെ പരിചയപ്പെടുത്താന്‍ പോകുന്നത് ഒന്നാന്തരം ബനാറസ് പട്ടു സാരിയാണ്. നിങ്ങളിത് കടയില്‍ പോയി മേടിയ്ക്കണമെങ്കില്‍ ആയിരക്കണക്കിന് രൂപ കൊടുക്കണം. എന്നാല്‍ ഞാനിവിടെ നിങ്ങള്‍ക്ക് തുച്ഛമായ കാശിനാണ് തരാന്‍ പോകുന്നത്. വേണമെന്നുള്ളവര്‍ ഇഷ്ടപെട്ട കാശ് കേറ്റി വിളിയ്ക്കുക. ന്യായമായ കാശൊത്താല്‍ സാരി നിങ്ങള്‍ക്ക്. ഇല്ലെങ്കില്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് പ്രോത്സാഹന സമ്മാനമായി ഒരു കണ്ണാടി കിട്ടുന്നതാണ്. ശരി..നൂറു രൂപാ ഒരു തരം..നൂറു രൂപാ..”

പുറത്തു നിന്നും ആരോ കൊടുത്ത ഒരു ചുവന്ന സാരി ഉയര്‍ത്തിപ്പിടിച്ച് അയാള്‍ വീണ്ടും പറഞ്ഞു: “

ബനാറസ് പട്ടുസാരി..നൂറു രൂപാ ഒരു തരം..ആര്‍ക്കും വിളിയ്ക്കാം..”

“നൂറ്റന്‍പതു രൂപാ..” ആരോ ഒരാള്‍ കേറ്റി വിളിച്ചു.

“ഹാ..നൂറ്റന്‍പതു രൂപാ .നൂറ്റന്‍പതു രൂപാ ഒരു തരം..”

“ഇരുനൂറു രൂപാ..” വേറൊരാള്‍ കൂട്ടി വച്ചു.

“ഇതാ സുഹൃത്തുക്കളെ..ആ ചേട്ടന്‍ ഇരുനൂറു രൂപാ..ഇരുനൂറു രൂപാ ഒരു തരം..ഇരുനൂറു രൂപാ രണ്ടു തരം..”

അയാള്‍ കുറെ വിളിച്ചെങ്കിലും പിന്നെ ആരും കേറ്റി വിളിച്ചില്ല..

“ഇരുനൂറു രൂപാ രണ്ടു തരം..ആരെങ്കിലുമുണ്ടോ..ശരി..സുഹൃത്തുക്കളെ ഇരുനൂറു രൂപയ്ക്ക് ഇതു കൊടുത്താല്‍ മുതലാവില്ല. അതു കൊണ്ട് ആ ചേട്ടന് ഇതാ പ്രോത്സാഹനസമ്മാനമായി ഒരു കണ്ണാടി..”

സാരി മടക്കി വച്ചിട്ട് അയാള്‍ ഒരു കണ്ണാടിയെടുത്ത് ഇരുനൂറു രൂപാ വിളിച്ച ചേട്ടന് കൊടുത്തു.

“സുഹൃത്തുക്കളെ ഇതാ..ഇതൊരു പാന്റ് പീസാണ്. വിമലിന്റെയാണ്. കടയില്‍ ഇതിന് അഞ്ഞൂറ് രൂപാ വിലയുണ്ട്. ഞാനിതാ ലേലത്തിനു വയ്ക്കുന്നു. എഴുപത്തഞ്ചു രൂപാ ഒരു തരം..”

“നൂറു രൂപാ..” ഒരാള്‍ കേറ്റി വച്ചു.

“നൂറ്റിരുപത്തഞ്ച്..” വേറൊരാള്‍.

“നൂറ്റന്‍പത്..” വീണ്ടും ഒരാള്‍.

പിന്നെയാരും വിളിച്ചില്ല. ലേലക്കാരന്‍ പാന്റ് മടക്കി തോളിലിട്ടു. ഒരു കണ്ണാടിയെടുത്ത് അയാള്‍ക്കും കൊടുത്തു.

“സുഹൃത്തുക്കളെ അടുത്തത് ഒരു ഷര്‍ട്ട് പീസാണ്. ദാ കടയില്‍ ഇതിന് ഇരുനൂറ്റന്‍പതു രൂപാ വിലയുണ്ട്. ഞാനിതാ അന്‍പതു രൂപയ്ക്ക് ലേലത്തിനു വയ്ക്കുന്നു. വിളിച്ച് കിട്ടിയില്ലെങ്കില്‍ കണ്ണാടി സമ്മാനം“.

“അറുപതു രൂപാ...” ഒരാള്‍ വിളിച്ചു.

“എഴുപതു രൂപാ..” മറ്റൊരാള്‍.

പിന്നെ ആരും വിളിയ്ക്കുന്നില്ല. അപ്പോഴാണ് എന്റെ തല വര്‍ക്കു ചെയ്തത്. ഇരുനൂറ്റന്‍പതു രൂപയുടെ പീസ് എതായാലും അയാള്‍ നൂറില്‍ താഴെ കൊടുക്കില്ല. ഒരു പത്തു രൂപാ കേറ്റി വിളിച്ചാലോ.. മറ്റാരും വിളിച്ചില്ലെങ്കില്‍ കണ്ണാടി ഫ്രീ. വേറാരെങ്കിലും കേറ്റി വിളിച്ചാല്‍ കൊണ്ടുപൊയ്ക്കോട്ടെ. ഇതു വെറുമൊരു രസം. കിട്ടിയാല്‍  ഒരു കണ്ണാടി.

“എണ്‍പത് രൂപാ..” ഞാന്‍ ഉച്ചത്തില്‍ വിളിച്ചു.

“ദാ ആ മോന്‍ എണ്‍പതു രൂപാ..ഒരു തരം..എണ്‍പതു രൂപാ..”

ഞാന്‍ നോക്കി ആരെങ്കിലും വിളിയ്ക്കുനുണ്ടോ? ആരും വിളിയ്ക്കരുതേ..

ആരും മിണ്ടുന്നില്ല.

“എണ്‍പതു രൂപാ..ഒരു തരം..രണ്ടുതരം ആരെങ്കിലും ഉണ്ടോ..” അയാള്‍ വീണ്ടും ഷര്‍ട്ടു പീസ് മടക്കാന്‍ തുടങ്ങി.

ഹാവൂ..കണ്ണാടി എനിയ്ക്കു തന്നെ..

“എണ്‍പതു രൂപാ മൂന്നു തരം..!” അയാള്‍ മടക്കിയ ഷര്‍ട്ടു പീസ് എന്റെ നേരെ നീട്ടി.

ഞാന്‍ വിയര്‍ത്തു പോയി. ദൈവമേ, പോക്കറ്റിലാകെയുള്ളത് ബസ് പാസിനുള്ള മൂന്നു രൂപാ മാത്രം..! ഞാന്‍ ദയനീയമായി ആ തടിയനെ നോക്കി.

“ഇതാ ഷര്‍ട്ട് പീസ്..എണ്‍പതു രൂപയ്ക്ക് നഷ്ടമാണ്. എങ്കിലും മോന്‍ വിളിച്ചതല്ലേ..”

“എന്റെ കൈയില്‍ കാശില്ല..” ഞാന്‍ കഷ്ടിച്ച് പറഞ്ഞൊപ്പിച്ചു.

“പിന്നെ എന്തു കാണാനാടാ വിളിച്ചെ.....?”

അയാള്‍ പിന്നെ പറഞ്ഞതൊന്നും ഞാന്‍ ഓര്‍ക്കുന്നില്ല. ബസില്‍ നിന്നിറങ്ങിപ്പോയാലോ എന്നു ആലോചിച്ചെങ്കിലും, ഇനി അടുത്ത ബസിന് മണിക്കൂറുകള്‍ കഴിയണം എന്നതിനാലും കണ്‍സഷന്‍ കിട്ടുകയില്ല എന്നതിനാലും കുനിഞ്ഞിരുന്നു. കുറേ കൂടി എന്തൊക്കെയോ പറഞ്ഞിട്ട് അയാള്‍ ഇറങ്ങിപ്പോയി. നിലത്ത് വലിയൊരു കണ്ണാടി പൊട്ടിച്ചിതറിക്കിടക്കുന്നതു പോലെ എനിയ്ക്കു തോന്നി. പിന്നെ ഇന്നേവരെ ഒരു ലേലത്തിനും ഞാന്‍ പോയിട്ടില്ല.